سرفه خلطدار را چگونه درمان کنیم؟ ۱۴ نسخه کاربردی طب سنتی
سرفه خلطدار یکی از واکنشهای طبیعی بدن برای خارج کردن ترشحات و پاکسازی مجاری تنفسی است؛ اما زمانی که این سرفهها مزمن، مداوم یا آزاردهنده میشوند، کیفیت زندگی فرد را کاهش میدهند. در بسیاری از موارد، افراد به دنبال راهکارهای طبیعی و کمخطر هستند تا بدون مصرف داروهای شیمیایی، شدت سرفه و میزان خلط را کاهش دهند. طب سنتی در طول سالها مجموعهای از روشهای ملایم و قابلاستفاده ارائه کرده که بسیاری از آنها بر پایه تجربه و خواص شناختهشده گیاهان دارویی شکل گرفتهاند.
البته لازم است تأکید شود که اگر سرفه طولانی شد، همراه تب بود، خلط خونی مشاهده شد یا فرد مشکل تنفسی داشت، لازم است بررسی پزشکی انجام شود. روشهای طبیعی میتوانند کمککننده باشند اما جایگزین درمان تخصصی نیستند، بهویژه زمانی که یک بیماری زمینهای نقش داشته باشد.
در ادامه به ۱۴ روش رایج و کاربردی طب سنتی برای کاهش سرفه خلطدار میپردازیم که بسیاری از افراد آنها را در خانه نیز میتوانند تجربه کنند.
علت سرفه خلطدار چیست و چرا درمان آن مهم است؟
سرفههای همراه با خلط معمولاً بهدلیل تحریک یا التهاب در ناحیه گلو، مجاری تنفسی یا ریه ایجاد میشوند. عواملی مانند سرماخوردگی، حساسیت، سینوزیت، رفلاکس، آلودگی هوا یا مصرف زیاد مواد سرد میتوانند تولید خلط را افزایش دهند. تجمع این ترشحات علاوه بر ایجاد سرفه، موجب سنگینی قفسه سینه، گرفتگی صدا و حتی بوی نامطبوع دهان میشود.
از دید طب سنتی، افزایش رطوبت و سردی در بدن یکی از دلایل اصلی تولید خلط است. بنابراین بسیاری از درمانهای طبیعی بر پایه گرم کردن تدریجی مزاج، تقویت سیستم تنفسی و کمک به رقیقسازی و دفع خلط طراحی شدهاند.
۱. دمنوش آویشن؛ یکی از شناختهشدهترین روشهای طبیعی
آویشن از جمله گیاهانی است که در طب سنتی جایگاه ویژهای دارد. عطر گرم و ترکیبات طبیعی این گیاه به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش خلط کمک میکند. نوشیدن دمنوش آویشن همراه مقدار کمی عسل میتواند احساس گلودرد را کاهش داده و سرفههای پشتسرهم را کمتر کند. گرمای ملایم این دمنوش برای کسانی که مزاج سرد دارند نیز مناسب است.
۲. بخور با آب گرم و گیاهان ملایم
بخور یکی از روشهای قدیمی برای باز شدن مجاری تنفسی است. بخار گرم باعث رقیق شدن خلط و آسانتر شدن خروج آن میشود. اگر چند برگ اوکالیپتوس، اسطوخودوس یا حتی چند قطره عرق نعناع به آب اضافه شود، اثر آرامشبخش آن بیشتر خواهد شد. بخور باید با احتیاط انجام شود و فاصله از ظرف داغ رعایت گردد.
۳. عسل؛ مادهای که در طب سنتی همیشه توصیه شده
عسل از نظر طب سنتی دارای طبع گرم و خواص نرمکننده است. مصرف عسل بهصورت ملایم، بهخصوص در صبح یا قبل از خواب، به تسکین گلو و کاهش سرفه کمک میکند. ترکیب عسل با آب ولرم یکی از سادهترین شکلهای مصرف آن است. البته این نکته مهم است که کودکان زیر یک سال نباید عسل مصرف کنند.
۴. زنجبیل؛ گرمکننده طبیعی و کمککننده به کاهش خلط
زنجبیل یکی از گیاهان پرکاربرد است که در بسیاری از فرهنگها برای کاهش گرفتگی سینه استفاده میشود. گرمای طبیعی این گیاه باعث تحریک گردش خون در مجاری تنفسی و کمک به دفع ترشحات میشود. مصرف دمنوش زنجبیل با کمی آبلیمو و عسل یک ترکیب مؤثر و در عین حال ساده است.
۵. آبلیمو و ویتامین C طبیعی
مصرف آبلیمو تازه در ترکیب با آب گرم، علاوه بر تأمین ویتامین C، به تمیز شدن گلو کمک میکند. این ترکیب از دید طب سنتی اثر قابض دارد و میتواند ترشحات اضافی را کاهش دهد. البته کسانی که دچار رفلاکس شدید هستند، بهتر است مصرف آن را با احتیاط انجام دهند.
۶. دمنوش بابونه؛ آرامشبخش و مناسب برای گلو
بابونه با طبع معتدل و اثر آرامبخش، یکی از بهترین گیاهان برای کاهش التهاب در ناحیه گلو به شمار میرود. نوشیدن این دمنوش بهخصوص قبل از خواب میتواند احساس خشکی یا گرفتگی سینه را کاهش دهد. بخور بابونه نیز در برخی افراد باعث سبک شدن تنفس میشود.
۷. شیرینبیان؛ گیاهی که مخاط گلو را نرم میکند
شیرینبیان از دید طب سنتی باعث تسکین و نرمی گلو میشود. بسیاری از افراد بهصورت دمنوش یا حتی آبنباتهای گیاهی از آن استفاده میکنند. مصرف این گیاه باید با احتیاط و در حد متعادل باشد، بهویژه برای افرادی که مشکلات فشار خون دارند.
۸. استفاده از بخور نمکی
بخار آب مخلوط با مقدار کمی نمک، یکی از روشهای خانگی برای افرادی است که با گرفتگی بینی و سرفه خلطدار بهطور همزمان درگیر هستند. نمک باعث پاکسازی مجاری بینی و رقیق شدن ترشحات میشود. این روش برای شبهای سرد زمستان نیز بسیار کاربردی است.
۹. نگه داشتن بدن در حالت گرم و پرهیز از نوشیدنیهای سرد
در طب سنتی، سردی بیش از حد بدن یکی از عواملی است که میتواند تولید خلط را افزایش دهد. بنابراین پوشیدن لباس مناسب، پرهیز از نوشیدنیهای یخ و نگه داشتن بدن در دمای معتدل میتواند به کاهش علائم کمک کند. بسیاری از افراد بعد از گرم نگهداشتن گلو با شال یا روسری، سرفهشان کمتر میشود.
۱۰. سوپ مرغ؛ تغذیهای سبک و کمککننده به آرامش سینه
سوپ مرغ همیشه به عنوان یک غذای سبک و مناسب برای بیماریهای تنفسی معرفی شده است. ترکیبات گرم و ملایم آن باعث سبک شدن گلو و تنفس راحتتر میشود. مصرف سوپ همراه زنجبیل، فلفل سیاه یا سیر میتواند تأثیر آن را بیشتر کند.
۱۱. گلاب؛ آرامکننده طبیعی برای گلو
گلاب یکی از مواد خوشعطر و ضدالتهاب در طب سنتی محسوب میشود. استفاده از گلاب در نوشیدنیهای گرم یا حتی بخور گلاب باعث کاهش تحریک گلو میشود. خیلیها با نوشیدن آب گرم حاوی کمی گلاب، بهویژه قبل از خواب، آرامش و کاهش سرفه را تجربه میکنند.
۱۲. مصرف مایعات گرم و زیاد
نوشیدن مایعات گرم مانند آب، دمنوشها و حتی آب سوپ باعث رقیق شدن خلط و خروج آسانتر آن میشود. بدن زمانی که کمآب باشد، خلط غلیظتر میشود و سرفه افزایش پیدا میکند. بنابراین افزایش نوشیدنیهای سالم میتواند یکی از سادهترین و مؤثرترین روشها باشد.
۱۳. استراحت کافی؛ کمک به ریکاوری بدن
خستگی و کمخوابی میتواند روند بهبود را کند کند. خواب کافی به بدن فرصت میدهد تا با التهابها و عفونتهای احتمالی مقابله کند. حتی یک استراحت کوتاه در طول روز گاهی موجب کاهش علائم سرفه میشود.
۱۴. استفاده از سیر؛ گرمکننده و دارای خواص طبیعی
سیر بهعنوان یک ماده گرم، در طب سنتی برای بسیاری از مشکلات تنفسی توصیه شده است. مصرف آن در غذا یا افزودن مقدار کم به سوپ میتواند به بهبود وضعیت سینه کمک کند. البته مصرف آن باید متعادل باشد و زیادهروی نگردد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
با وجود اینکه بسیاری از روشهای ذکرشده میتوانند نقش کمککننده داشته باشند، برخی نشانهها نیازمند بررسی تخصصی هستند. اگر سرفه بیش از دو هفته طول کشید، همراه تب یا نفستنگی بود، یا خلط به رنگهای غیرطبیعی مثل قهوهای تیره و خونآلود درآمد، لازم است فرد توسط متخصص معاینه شود. این نشانهها ممکن است به یک مشکل زمینهای مرتبط باشند که باید بهصورت جدیتری بررسی شود.
جمعبندی
درمان سرفه خلطدار با روشهای طبیعی و طب سنتی میتواند برای بسیاری از افراد آرامشبخش و کمککننده باشد. گیاهانی مانند آویشن، بابونه، زنجبیل و شیرینبیان، بخورهای ملایم، عسل و مصرف مایعات گرم از جمله روشهای رایج هستند که میتوانند شدت سرفه را کاهش دهند. البته باید یادمان باشد که این روشها درمان اصلی یا قطعی نیستند و در صورت تداوم علائم یا بروز نشانههای نگرانکننده، مراجعه به پزشک ضروری است.
همچنین بخوانید:
