چرا بار کج به منزل نمی رسد؟

احتمالا ضرب‌المثل معروف «بار کج به منزل نمی‌رسد» را شنیده‌اید؛ مثلی پرمفهوم که مانند بسیاری از ضرب‌المثل‌های فارسی، پشتوانه‌ای از تجربه، داستان و نکته‌های اخلاقی دارد. این عبارت زمانی به‌کار می‌رود که کسی بخواهد با روش نادرست یا ناعادلانه به هدفی برسد، اما در نهایت ناکام می‌ماند. در این بخش از «درهم‌آباد» به سراغ معنای دقیق، کاربردهای رایج و داستانی که پشت این ضرب‌المثل قرار دارد رفته‌ایم تا با فلسفه آن بیشتر آشنا شوید.

حکایت اول:

روزی روزگاری، در شهری مردی زندگی می کرد که به درستکاری مشهور بود اما او یک پسر فریبکار داشت که بعد از قرض کردن پول از مردم، پولشان را پس نمی داد. مردم هم به اعتبار پدر به او پول قرض می دادند، پدر همیشه ناراحت و خجالت زده بود و دائما فرزند خود را نصیحت می کرد اما پسر جوان گوش شنوایی نداشت تا اینکه روزی دزدی سراغ او آمد و تمامی پول هایش را دزدید.

پسر فریاد می زد پول هایم را برد و مردم که تا آن لحظه فکر می کردند پسر در کارش ناموفق بوده و پولی ندارد که پول های آنها را پس دهد، فهمیدند که او فردی متقلب بوده و قصد فریب همه را داشته است. پدر که عاقبت کار فرزندش را دید، به او گفت:

بار کج به منزل نمیرسد یعنی نتیجه ی بیراهه رفتن، نابودی خودمان است.

حکایت دوم:

روزی روزگاری یکی از شاهزادگان که ارادت خاصی به شیج اجل سعدی شیرازی داشت، درباره اینکه هر سال سه قلو دختر به دنیا می آورد، به او شکایت کرد و از او خواست چاره ای بیاندیشد. سعدی تدبیری اندیشید اما این تدبیر سخت شاهزاده خانم را آشفته ساخت تا جایی که دستور ترک شیراز را برای سعدی صادر کرد.

شیخ بار سفر بست و در یکی از خورجین ها زاد و توشه سفر را قرار داد اما دیگری را خالی گذاشت. خورجین را روی الاغ انداخت اما از هر طرف که خورجین را می انداخت. آن طرفی که پر بود، سنگینی می کرد و به زمین می افتاد.

شاهزاده خانم با دیدن این کار سعدی او را صدا زد و گفت:

بار کج به منزل نمی رسد.

چرا زاد و توشه سفر را در هر دو طرف خورجین نمی گذاری تا تعادل برقرار گردد.

سعدی گفت:

از بیم شما؛ زیرا من هم جز آنچه شما گفته اید، نگفتم اما شما دستور اخراج مرا از شهر دادید.

معنی ضرب المثل بار کج به منزل نمیرسد

ضرب المثل چاه کن همیشه ته چاه است، بدین معنا می باشد کاری که با سهل‌انگاری و نسنجیده انجام شود. ضرر رسان است و با تقلّب و نیرنگ و خلاف نمی توان کاری از پیش برد. با انتخاب یک مسیر اشتباه هرگز به هدف خود نرسیده و دچار مشکل می شویم.

کاربرد ضرب المثل بار کج به منزل نمیرسد

این ضرب المثل زمانی کاربرد دارد که فرد در انجام وظیفه اش کوتاهی کند. و یا بخواهد از طریق فریب و نیرنگ به هدفش برسد یا اینکه کاری را بدون فکر و عقل انجام دهد.

همچنین بخوانید: مفهوم ضرب المثل جوجه را آخر پاییز می شمارند