فرق آبله مرغان و سرخک چیست و چگونه آنها را تشخیص دهیم؟
آبله مرغان و سرخک دو بیماری ویروسی شایع در کودکان و بزرگسالان هستند که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند. اگرچه هر دو بیماری قابل پیشگیری و درمان حمایتی هستند، اما تفاوت‌های مهمی در علت، مسیر انتقال، علائم و عوارض آنها وجود دارد. شناخت دقیق این تفاوت‌ها به والدین و مراقبان کمک می‌کند تا تشخیص صحیح داشته و اقدامات لازم را به موقع انجام دهند.
در این مقاله به بررسی جامع علائم، تفاوت‌ها، روش‌های پیشگیری و درمان آبله مرغان و سرخک می‌پردازیم. همچنین نکات مهمی برای مدیریت بیماری در خانه و جلوگیری از عوارض احتمالی بیان شده است.
آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان یا واریسلا بیماری ویروسی مسری است که معمولاً کودکان زیر ۱۲ سال را درگیر می‌کند، اما بزرگسالان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. عامل بیماری ویروس واریسلا زوستر (Varicella-Zoster Virus) است و از طریق تماس مستقیم با ترشحات فرد مبتلا یا ذرات معلق در هوا منتقل می‌شود.
علائم شایع آبله مرغان
- جوش‌های پوستی خارش‌دار: اولین و بارزترین علامت، جوش‌های قرمز و پر از مایع است که ابتدا روی صورت و تنه ظاهر شده و سپس به کل بدن گسترش می‌یابد. این جوش‌ها خارش زیادی ایجاد می‌کنند و پس از چند روز خشک شده و پوسته می‌شوند.
- تب و خستگی: کودک یا بزرگسال مبتلا ممکن است دچار تب خفیف تا متوسط، ضعف و بی‌حالی شود.
- بی‌اشتهایی و بی‌قراری: کاهش اشتها و بی‌قراری در کودکان شایع است و ممکن است خواب آنها را مختل کند.
- درد خفیف یا ناراحتی عمومی بدن: برخی افراد درد عضلانی، سردرد یا احساس ناراحتی عمومی دارند.
در اغلب موارد، آبله مرغان خودبه‌خود پس از ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابد، اما در کودکان با سیستم ایمنی ضعیف یا بزرگسالان، ممکن است عوارض جدی مانند عفونت ثانویه پوست، پنومونی یا التهاب مغز ایجاد شود.
سرخک چیست؟
سرخک یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که اغلب کودکان را مبتلا می‌کند، اما بزرگسالان واکسینه نشده نیز در معرض خطر هستند. عامل بیماری ویروس سرخک (Measles Virus) است و از طریق سرفه، عطسه و تماس با ترشحات فرد مبتلا منتقل می‌شود.
علائم شایع سرخک
- تب شدید و ناگهانی: یکی از اولین علائم سرخک تب بالا است که معمولاً همراه با سرفه و آبریزش بینی شروع می‌شود.
- جوش‌های پوستی قرمز و صاف: این جوش‌ها ابتدا در پشت گوش و صورت ظاهر شده و سپس به گردن، تنه و دست و پاها گسترش می‌یابند. برخلاف آبله مرغان، جوش‌ها پر از مایع نیستند و خارش زیادی ندارند.
- علائم چشمی: التهاب چشم، اشک‌ریزی و حساسیت به نور از دیگر علائم شایع هستند.
- علائم تنفسی: سرفه خشک، آبریزش بینی و گاهی گرفتگی بینی همراه با تب دیده می‌شود.
سرخک ممکن است در برخی موارد منجر به عوارض جدی مانند پنومونی، التهاب مغز یا عفونت گوش شود و مراقبت پزشکی اهمیت ویژه‌ای دارد.
تفاوت آبله مرغان و سرخک
۱. تفاوت در جوش‌ها
- آبله مرغان: جوش‌ها به صورت حباب‌های پر از مایع و خارش‌دار هستند و به تدریج خشک می‌شوند.
- سرخک: جوش‌ها قرمز و صاف، بدون مایع و خارش زیاد هستند و غالباً در صورت و تنه شروع می‌شوند.
۲. تفاوت در تب و شدت بیماری
- آبله مرغان: تب معمولاً خفیف تا متوسط است و قبل از ظهور جوش‌ها شروع می‌شود.
- سرخک: تب ناگهانی و شدید همراه با علائم تنفسی و چشمی ظاهر می‌شود.
۳. تفاوت در علائم همراه
- آبله مرغان: خارش شدید، بی‌قراری، خستگی و بی‌اشتهایی از علائم اصلی هستند.
- سرخک: سرفه خشک، آبریزش بینی، التهاب چشم و گاهی اسهال از علائم همراه مهم هستند.
۴. تفاوت در مسری بودن و پیشگیری
- آبله مرغان و سرخک هر دو مسری هستند، اما سرخک بسیار مسری‌تر است.
- واکسن‌های MMR و واریسلا بهترین روش پیشگیری هستند و رعایت برنامه واکسیناسیون کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد.
عوارض احتمالی هر بیماری
آبله مرغان
- عفونت ثانویه پوست
- پنومونی در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
- التهاب مغز (در موارد نادر)
سرخک
- عفونت گوش و پنومونی
- اسهال شدید و کم‌آبی
- التهاب مغز (Encephalitis)
- خطر بیشتر برای نوزادان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف
شناخت عوارض کمک می‌کند والدین در صورت مشاهده علائم سریعاً اقدام کنند و از عوارض جدی پیشگیری کنند.
روش‌های مراقبت و درمان
- استراحت کافی و تغذیه مناسب
- مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کم‌آبی
- داروهای کاهش تب و خارش تحت نظر پزشک
- مراقبت از پوست و جلوگیری از خراشیدگی جوش‌ها
در موارد شدید یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف، ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی ویژه و بستری در بیمارستان باشد.
پیشگیری از آبله مرغان و سرخک
- واکسن‌ها: واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخجه) و واکسن واریسلا.
- جداسازی افراد مبتلا: جلوگیری از تماس با دیگران برای کاهش شیوع.
- بهداشت فردی: شستشوی مداوم دست‌ها و استفاده از ماسک در محیط‌های آلوده.
رعایت این نکات به ویژه در مدارس و مراکز عمومی اهمیت دارد.
نتیجه‌گیری
آبله مرغان و سرخک دو بیماری ویروسی هستند که با وجود شباهت‌های ظاهری، تفاوت‌های مهمی دارند. آبله مرغان با حباب‌های پوستی خارش‌دار و تب خفیف و سرخک با جوش‌های صاف، تب شدید، سرفه و التهاب چشم شناخته می‌شوند. شناخت علائم، رعایت واکسیناسیون و مراقبت‌های حمایتی، کلید پیشگیری از عوارض جدی و کنترل شیوع بیماری‌ها است. والدین و مراقبان با آگاهی از تفاوت‌ها می‌توانند اقدامات لازم را به موقع انجام دهند تا سلامت کودکان و بزرگسالان حفظ شود.
همچنین بخوانید:
