فاجعه آلودگی در مهرماه تهران؛ فقط ۱۰ روز هوای سالم برای پایتخت‌نشینان!

آلودگی مهرماه ۱۴۰۴؛ فقط ۱۰ روز هوای سالم

در مهرماه سال جاری، تهرانی‌ها تنها ۱۰ روز هوای قابل قبول تنفس کردند. بر اساس داده‌های رسمی، ۱۹ روز هوا در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت. آلوده‌ترین روز این ماه، ۱۰ مهر بود که شاخص آلودگی به عدد ۱۸۱ رسید. آلاینده اصلی در این دوره، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون (PM2.5) بود.

مقایسه کیفیت هوا در مهرماه سال‌های اخیر

کیفیت هوای تهران در مهرماه سال‌های گذشته تفاوت چشمگیری با امسال دارد. جدول زیر، مقایسه‌ای از وضعیت آلودگی هوا از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۴ را نشان می‌دهد:

علت اصلی آلودگی هوای مهرماه؛ ذرات معلق مرگبار

مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در مهرماه امسال، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است. این ذرات بسیار ریز هستند و قطر آن‌ها تنها یک‌سی‌ام موی انسان است. آن‌ها می‌توانند به عمق ریه‌ها نفوذ کنند و موجب بیماری‌های قلبی، تنفسی و حتی سرطان شوند.

ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون چیست؟

این ذرات کمی درشت‌تر از PM2.5 هستند و کمتر وارد سیستم تنفسی تحتانی می‌شوند. بااین‌حال، در غلظت‌های بالا خطرناک‌اند و منبع اصلی آن‌ها وسایل نقلیه سنگین، فعالیت‌های صنعتی و سوزاندن سوخت‌های فسیلی است.

شاخص کیفیت هوا چیست و چگونه سنجیده می‌شود؟

شاخص کیفیت هوا (AQI)، عددی بین ۰ تا ۵۰۰ است که نشان می‌دهد وضعیت هوا چقدر سالم یا آلوده است. محدوده‌های اصلی این شاخص عبارتند از:

• ۰ تا ۵۰: هوای پاک (سبز)
• ۵۱ تا ۱۰۰: هوای سالم یا متوسط (زرد)
• ۱۰۱ تا ۱۵۰: ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی)
• ۱۵۱ تا ۲۰۰: ناسالم برای همه گروه‌ها (قرمز)
• ۲۰۱ تا ۳۰۰: بسیار ناسالم (بنفش)
• ۳۰۰ تا ۵۰۰: خطرناک (قهوه‌ای)

در مهرماه ۱۴۰۴، شاخص کیفیت هوای تهران در اکثر روزها بین ۱۱۰ تا ۱۸۰ در نوسان بود که نشان از وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس دارد.

پیامدهای بهداشتی آلودگی هوا

قرار گرفتن در معرض ذرات معلق ریز می‌تواند باعث حملات قلبی، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و مرگ زودرس در بیماران شود. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا سالانه موجب مرگ زودرس میلیون‌ها نفر در سراسر جهان می‌شود.

چه باید کرد؟

کارشناسان توصیه می‌کنند که در روزهای آلوده از تردد غیرضروری در فضای باز خودداری شود. استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، کاستن از مصرف سوخت‌های فسیلی و توسعه حمل‌ونقل سبز می‌تواند به کاهش آلودگی کمک کند.

جمع‌بندی

مهرماه امسال، یکی از آلوده‌ترین ماه‌های تهران در دهه اخیر بود. تنها ده روز هوای سالم و ۲۰ روز آلودگی نفس‌گیر، زنگ خطر جدی برای مدیریت شهری است. تداوم این روند می‌تواند سلامت میلیون‌ها نفر از شهروندان را به خطر اندازد، مگر آنکه برنامه‌ای جدی برای کنترل آلاینده‌ها و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل در دستور کار قرار گیرد.