ذکر، دعا و استغفار از مهم‌ترین ابزارهای ارتباط انسان با خداوند متعال در آموزه‌های اسلامی است. بزرگان دین و معصومان (علیهم‌السلام) به فضیلت و آثار این اعمال معنوی اشاره‌های فراوان کرده‌اند. رعایت این اذکار و دعاها نه تنها موجب تقرب به خداوند می‌شود، بلکه باعث دفع بلاها، افزایش رزق و روزی، اصلاح امور دنیا و آخرت و حفاظت از انسان در برابر گناهان و گرفتاری‌هاست. در این مقاله به دسته‌بندی دعاها و اذکار روزانه و شبانه و فضایل هر یک پرداخته می‌شود.
۱. دعا و تمجید خداوند
از حضرت صادق (علیه‌السلام) نقل شده است که خداوند در سه ساعت از شب و سه ساعت از روز خود را به مجد و بزرگی یاد می‌کند و هر بنده‌ای که این یاد را همراه حضور قلب بخواند، حاجتش برآورده می‌شود.
نمونه دعا برای تمجید خداوند:
فضیلت: این دعا باعث تقرب بنده به خدا، رفع گرفتاری‌ها و اصلاح حالات روحی و معنوی می‌شود.
۲. استغفار و آمرزش گناهان
استغفار، یکی از مهم‌ترین اعمالی است که از سوی معصومان توصیه شده است. ذکر استغفار روزانه، حتی پس از ارتکاب گناهان کبیره، موجب پاک شدن از گناه و جلب رحمت الهی می‌گردد.
نمونه استغفار:
فضیلت: این استغفار موجب بخشش گناهان، افزایش علم و رزق، و پاک شدن از اثرات بد اعمال گذشته می‌شود.
۳. دعا برای بهشت و پناه از دوزخ
حضرت صادق (علیه‌السلام) فرموده‌اند: هر بنده‌ای که روزانه هفت مرتبه بگوید:
دوزخ از خدا می‌خواهد که او را از شر خود حفظ کند.
فضیلت: این دعا، وسیله‌ای برای نجات از عذاب آخرت و جلب رحمت الهی است.
۴. شکرگزاری و دعا برای مؤمنان
شکرگزاری، از اصول مهم در زندگی معنوی است. ذکر روزانه شکر برای نعمات گذشته و آینده، موجب افزایش برکات و رضایت خداوند می‌شود:
همچنین دعا برای مؤمنان:
فضیلت: محو گناهان، افزایش حسنات، و ارتقای درجات در بهشت.
۵. ذکر «لا حول و لا قوة الاّ باللّه» و تسبیحات روزانه
این ذکر برای دفع بلاها، حفظ از پریشانی و غم، و کسب آرامش توصیه شده است. تعداد ذکرهای مستحب: ۱۰، ۱۰۰ و یا به عدد رگ‌های بدن (۳۶۰ بار).
فضیلت: محافظت از شر شیطان، دفع انواع بلا، و اصلاح امور دنیا و آخرت.
۶. دعاهای جامع روزانه
۶.۱ دعا برای مقابله با ترس و گرفتاری‌ها
دعای معروف به «اعددت لكل هول» شامل اذکاری برای هر نوع هراس، غم، گناه، و مصیبت است:
فضیلت: بخشش گناهان کبیره، حفظ از فشار قبر، نجات از بلاها و رفع قرض و اندوه.
۶.۲ دعا برای اصلاح امور دنیا و آخرت
فضیلت: کفایت امور دنیا و آخرت، رفع رسوایی، و امنیت از آفات.
۶.۳ دعاهای طولانی و مستحبی
تکرار ذکر «سبحان‌الله، الحمدلله، لا اله الا‌الله، الله اکبر» برای هر رگ بدن.
استغفار روزانه چهارصد بار برای کسب علم و مال فراوان.
فضیلت: افزایش ثواب، رفع گرفتاری‌ها، و اصلاح کامل امور شخصی و اجتماعی.
نتیجه‌گیری
پیروی از دستور معصومان و انجام دعاها و اذکار توصیه شده، تأثیر شگرفی در زندگی مؤمن دارد. این اعمال:
موجب تقرب به خداوند می‌شوند،
گناهان را می‌زدایند،
رزق و روزی را افزایش می‌دهند،
انسان را از بلاها و گرفتاری‌ها حفظ می‌کنند،
آرامش روحی و روانی ایجاد می‌کنند،
و در نهایت سعادت دنیا و آخرت را تضمین می‌نمایند.
توصیه می‌شود مؤمنان این دعاها را با حضور قلب و استمرار، با توجه به تعداد و زمان مستحب آنها، در برنامه روزانه خود جای دهند تا برکات معنوی و دنیوی آنها را بهره‌مند شوند.
همچنین بخوانید:تحلیل تطبیقی جهانی بودن قرآن و مرحله‌ای بودن دعوت پیامبر اسلام(ص)
