کوروش هخامنشی، معروف به کوروش کبیر، حدود سال ۵۷۹ پیش از میلاد در فلات ایران متولد شد. او در حدود سال ۵۵۹ پیش از میلاد در سن تقریبی ۲۰ تا ۳۰ سالگی به تخت پادشاهی نشست و نزدیک به ۳۰ سال بر ایران حکومت کرد. کوروش با اخلاق نیک و عدالت‌محوری، همواره به احترام ادیان و فرهنگ‌های مختلف پایبند بود و تبعیض را در قلمرو خود نفی می‌کرد. پدربزرگ او، آستیاگ، و پدرش کمبوجیه به همراه مادرش ماندانا، زمینه‌های رشد و قدرت‌گیری او را فراهم کردند.
اصالت و خانواده کوروش کبیر
کوروش از قوم پارسی، یکی از اقوام آریایی فلات ایران بود. همسر او، کاساندان، دختر فرناسپه و شاهدخت هخامنشی، تنها همسرش در طول زندگی بود و نقش مهمی در زندگی شخصی و خانوادگی او داشت. کاساندان مادر پنج فرزند کوروش از جمله کمبوجیه، بردیا و آتوسا بود. وفاداری او چنان بود که پس از مرگش، کوروش شش روز عزای عمومی در بابل برگزار کرد.
کوروش کبیر و ذوالقرنین در قرآن
در قرآن کریم، ذوالقرنین به عنوان پادشاه نیرومند و دادگر در سوره کهف ذکر شده است. برخی مفسران از جمله ابوالکلام آزاد، ذوالقرنین را با کوروش کبیر شناسایی کرده‌اند، با توجه به ویژگی‌های عدالت، احترام به ادیان و فتوحات گسترده. هرچند برخی منابع مانند علامه طباطبایی این نظر را احتمالی می‌دانند و اجماع قطعی وجود ندارد.
آرامگاه کوروش کبیر
قبر کوروش در پاسارگاد، استان فارس، در دشت‌های محصور کوهستانی و حدود ۸۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز قرار دارد. این آرامگاه شامل هفت سکوی سنگی با دیوارهای ۱٫۵ متری و سقف شیروانی است و معماری آن تلفیقی از سبک‌های ایرانی، مصری، عیلامی و یونانی است. سنگ‌های آهکی بدون ملات و با بست‌های فلزی استحکام یافته‌اند.
دین و منشور کوروش
اگرچه دین شخصی کوروش دقیقاً مشخص نیست، منابع بر رفتار تسامح‌آمیز و احترام او به ادیان مختلف تأکید دارند. برخی او را زرتشتی و برخی پیرو آیین ایران باستان می‌دانند. کوروش پس از فتح بابل، معابد را بازسازی کرد و آزادی مذهبی را محترم شمرد. منشور کوروش، صادره در سال ۵۳۹ پیش از میلاد، یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخی جهان است که او را پادشاهی دادگر و مدافع آزادی مذهبی و فرهنگی معرفی می‌کند.
روز کوروش کبیر و یادبودها
در تقویم غیررسمی ایران، هفتم آبان (۲۹ اکتبر) به عنوان روز گرامی‌داشت کوروش کبیر نام‌گذاری شده است. این روز یادآور ورود سپاه کوروش به بابل است و مردم با حضور در آرامگاه پاسارگاد، یاد و نام او را گرامی می‌دارند. کوروش در حدود سال ۵۳۰ پیش از میلاد و در نبرد با قوم ماساگت کشته شد، هرچند برخی منابع روایت‌های متفاوتی از مرگ او ارائه داده‌اند.
نتیجه‌گیری
کوروش کبیر، با عدالت و اخلاق نیکوی خود، نه تنها بر ایران حکومت کرد، بلکه الگویی جهانی از احترام به انسانیت و آزادی مذهبی به جا گذاشت. زندگی، منشور و آرامگاه او همچنان نماد هویت تاریخی و فرهنگی ایران محسوب می‌شوند و الهام‌بخش نسل‌های آینده هستند.
همچنین بخوانید:
