پرسش از جنسیت در مد، سال‌هاست که یکی از موضوعات اصلی دنیای فشن است. در گذشته، مرز مشخصی میان لباس‌های زنانه و مردانه وجود داشت: کت‌وشلوار برای مردان، دامن برای زنان، و حتی رنگ‌ها نیز بر اساس جنسیت تفکیک می‌شدند. اما در دهه‌های اخیر، پدیده‌ای به نام مد بدون جنسیت یا Gender‑Fluid Fashion به صحنه آمده که این مرزها را از میان برداشته است.
این استایل نه‌تنها آزادی بیشتری به افراد برای بیان هویت خود می‌دهد، بلکه نشان‌دهنده تغییری عمیق در نگاه اجتماعی به جنسیت است. از Harry Styles با کت‌ودامن‌های جسورانه‌اش تا Gucci که مجموعه‌های بی‌جنسیت ارائه می‌دهد، این سبک امروز در خط مقدم مد جهانی قرار گرفته است. اما پرسش مهم‌تر برای ما این است: آیا این سبک با فرهنگ محلی ما سازگار است؟ و اگر بله، چگونه می‌توان آن را بومی‌سازی کرد؟
ویژگی‌های کلیدی استایل Gender‑Fluid
سیلوئت و نسبت‌ها: آزادی در طراحی
یکی از نشانه‌های اصلی مد Gender‑Fluid، شکستن قالب‌های سنتی در طراحی لباس است. به‌جای تأکید بر فرم‌های بدن‌محور زنانه یا مردانه، این سبک از سیلوئت‌های آزاد و Oversized بهره می‌برد.
کت‌های بزرگ با شانه‌های پهن اما بدون تأکید بر جنسیت
شلوارهای گشاد که برای هر دو جنس مناسب‌اند
لایه‌چینی لباس‌ها که امکان شخصی‌سازی استایل را افزایش می‌دهد
این آزادی، افراد را قادر می‌سازد تا با ترکیب لباس‌های مختلف، هویتی شخصی و مستقل از برچسب‌های جنسیتی بسازند.
رنگ‌ها و الگوها: عبور از صورتی و آبی
تا همین چند سال پیش، رنگ‌ها در مد به‌شدت جنسیت‌زده بودند: صورتی برای دختران، آبی برای پسران. اما استایل Gender‑Fluid با طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها بازی می‌کند و هیچ رنگی را مختص یک جنسیت نمی‌داند. حتی ترکیب رنگ‌های پاستلی با نئون، یا استفاده از مشکی و سفید به‌عنوان رنگ‌های خنثی، بخشی از این روند است.
الگوها نیز تغییر کرده‌اند؛ گل‌های بزرگ، خطوط مینیمال، یا حتی چاپ‌های حیوانی بدون تعلق به جنسیت خاصی استفاده می‌شوند.
انتخاب لباس‌ها: فراتر از کلیشه‌ها
لباس‌هایی که پیش‌تر مختص یک جنس بودند، اکنون برای همه قابل استفاده‌اند.
دامن‌های مردانه که الهام‌گرفته از فرهنگ اسکاتلندی یا ژاپنی‌اند
کت‌وشلوارهای طراحی‌شده برای همه جنسیت‌ها
پیراهن‌های بلند، کاپشن‌های یونیسکس، و شلوار جین‌های Straight Fit
این انتخاب‌ها باعث می‌شود که سبک فردی، جایگزین سبک جنسیتی شود.
آرایش جنسیتی: میک‌آپ بدون جنسیت
برندها و روندهای زیبایی جنسیتی
در دنیای آرایش نیز روند مشابهی شکل گرفته است. برندهایی مانند Fluide و Jecca Blac، محصولات آرایشی بدون جنسیت عرضه می‌کنند؛ از رژلب گرفته تا کانسیلر و پالت‌های سایه. پیام آن‌ها ساده است: هرکس می‌تواند آرایش کند، بدون توجه به جنسیت.
رنگ، هایلایت و کانتورینگ: ساخت ظاهری خنثی
در آرایش Gender‑Fluid تمرکز بر ایجاد تعادل و تأکید بر ویژگی‌های طبیعی چهره است. کانتورینگ خفیف، هایلایت‌های نچرال و رنگ‌های خنثی، ترکیبی را می‌سازند که نه زنانه است نه مردانه، بلکه کاملاً شخصی است.
کمپین‌ها و تأثیر برندهای پیشرو
برندهای بین‌المللی مانند Gucci Beauty و Fenty Beauty کمپین‌هایی اجرا کرده‌اند که مدل‌های غیر دوتایی (Non-Binary) را نمایش می‌دهند. این حرکت‌ها باعث شده صنعت زیبایی نیز به‌سمت فراگیرتر شدن حرکت کند.
تطابق با فرهنگ محلی (ایران)
مثال‌های تاریخی: لباس‌های مشترک در گذشته
جالب است بدانید که در فرهنگ ایرانی، پیش از مدرن‌شدن پوشاک، بسیاری از لباس‌ها ماهیت مشترک داشتند؛ مانند شلوارهای گشاد، قبای بلند، یا حتی عبایا که هم زنان و هم مردان استفاده می‌کردند. بنابراین ایده لباس بدون جنسیت، بیگانه با ریشه‌های فرهنگی ما نیست.
تغییر نگرش اجتماعی
امروزه با گسترش شبکه‌های اجتماعی و دسترسی به مد جهانی، نسل جوان ایران نگاه بازتری به مفاهیمی مانند Gender‑Fluid پیدا کرده است. هرچند هنوز مقاومت‌های فرهنگی و مذهبی وجود دارد، اما در فضاهای هنری و رویدادهای خاص، نشانه‌های این سبک دیده می‌شود.
فرصت‌ها و چالش‌ها
فرصت: امکان ایجاد برندهای محلی که الهام از مد جهانی بگیرند اما با پارچه‌ها و الگوهای ایرانی کار کنند.
چالش: محدودیت‌های قانونی و تابوهای اجتماعی که مانع عرضه عمومی این محصولات می‌شود.
برندها و اینفلوئنسرهایی که این استایل را معرفی می‌کنند
برندهای جهانی
Gucci: مجموعه‌های بی‌جنسیت و نمایش‌های جسورانه در فشن‌ویک‌ها
JW Anderson: طراحی‌های آندروژنی و یونیسکس
Telfar: شعار معروف «Not for you — for everyone»
اینفلوئنسرهای پیشرو
Harry Styles: پوشیدن دامن و بلوزهای حریر در فرش قرمز
Billy Porter: کت‌دامن‌های نمایشی و مرززدایی از لباس مردانه
Jaden Smith: مدل‌سازی برای Louis Vuitton در لباس‌های زنانه
سبک‌های محلی
اگرچه در ایران نمونه‌های رسمی کمیاب‌اند، اما در بین هنرمندان جوان و طراحان مستقل، تلاش‌هایی برای ارائه پوشاک یونیسکس با الهام از لباس‌های سنتی ایرانی دیده می‌شود.
نکات عملی برای اجرای استایل Gender‑Fluid
ترکیب لباس‌های محلی با استایل مدرن: استفاده از شلوار کردی یا مانتوهای آزاد با کفش‌های اسپرت مدرن
انتخاب رنگ‌های خنثی یا ترکیبی: خاکستری، بژ، سفید و مشکی پایه، به‌همراه جزئیات رنگی جسورانه
آرایش مینیمال و خنثی: تمرکز بر پوست سالم و طبیعی به‌جای رنگ‌های اغراق‌شده
جمع‌بندی و چشم‌انداز
مد Gender‑Fluid نشان می‌دهد که دنیای فشن در حال عبور از مرزهای سنتی جنسیت است. این روند نه‌تنها به آزادی فردی کمک می‌کند، بلکه زمینه گفت‌وگو درباره هویت، فرهنگ و تنوع انسانی را فراهم می‌آورد.
برای ما که در فرهنگی با پیشینه غنی و همزمان محدودیت‌های اجتماعی زندگی می‌کنیم، این سبک فرصتی است برای بازتعریف مد محلی به شکلی که هم با جهان امروز هماهنگ باشد و هم ریشه‌های خود را حفظ کند. همچننی پیشنهاد می‌شود مقاله چطور استایل شخصی خود را بسازیم و به آن پایبند باشیم را هم مطالعه کنید.
