مقدمه
در درهم آباد می‌خوانید: آرامش در زندگی خانواده از مهم‌ترین نیازهای انسان است. خانه باید مأمن عشق، امنیت و محبت باشد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، در احادیث متعدد، راه‌های رسیدن به این آرامش را بیان کرده‌اند. یکی از این راهکارها، گذشت و چشم‌پوشی از خطاهای یکدیگر است؛ فضیلتی که می‌تواند روابط خانوادگی را از تنش و اختلاف نجات دهد و پایه‌های محبت را مستحکم‌تر کند.
حدیثی از پیامبر اکرم (ص) درباره آرامش در خانواده
پیامبر اکرم (ص) فرمودند:
«تَعَافُوا تَسْقُطِ الضَّغَائِنُ بَیْنَکُمْ»
(میزان‌الحکمة، ج۶، ص۳۶۷)
ترجمه: «از خطای یکدیگر گذشت کنید تا کینه‌هایتان از بین برود.»
این حدیث کوتاه اما عمیق، نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از کینه‌ها و دشمنی‌ها در نادیده نگرفتن اشتباهات کوچک و بزرگ دیگران است. وقتی گذشت در خانواده نهادینه شود، آرامش در زندگی خانوادگی پایدار خواهد شد.
اهمیت گذشت در زندگی مشترک
انسان‌ها به طور طبیعی در معرض اشتباه هستند. هیچ فردی کامل نیست و همه ممکن است در زندگی روزمره خطاهایی داشته باشند. اگر هر خطا به تنش و درگیری منجر شود، خانواده به محیطی پرتنش و خسته‌کننده تبدیل خواهد شد.
گذشت به جای انتقام، باعث:
کاهش تنش‌های بی‌مورد
ایجاد صمیمیت میان همسران
حفظ احترام متقابل
تقویت اعتماد میان اعضای خانواده
می‌شود. این فضیلت اخلاقی، آرامش را در زندگی مشترک به ارمغان می‌آورد.
نقش گذشت در تربیت فرزندان
فرزندان خانواده بیش از آنچه آموزش می‌بینند، از رفتار والدین الگو می‌گیرند. اگر پدر و مادر در برخورد با یکدیگر و دیگران، روحیه گذشت و بزرگواری نشان دهند، فرزندان نیز همین رفتار را در زندگی شخصی خود به کار می‌برند.
خانواده‌ای که در آن گذشت وجود دارد، فرزندانی مهربان‌تر، بااعتمادبه‌نفس‌تر و اجتماعی‌تر پرورش می‌دهد.
در مقابل، خانواده‌ای که مملو از تنش، لج‌بازی و انتقام‌جویی است، زمینه پرورش فرزندانی مضطرب و عصبی را فراهم می‌کند.
آرامش در زندگی خانواده از نگاه قرآن
گذشت تنها در سخنان پیامبر اکرم (ص) توصیه نشده، بلکه قرآن کریم نیز بارها بر آن تأکید کرده است:
«فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِیلَ»
(سوره حجر، آیه ۸۵)
ترجمه: «پس گذشت کن، گذشتی نیکو و زیبا.»
این آیه نشان می‌دهد که گذشت، نه تنها در جامعه، بلکه در محیط خانواده نیز باید جلوه‌گر باشد. وقتی گذشت با محبت و صبر همراه شود، آرامش در زندگی خانواده عمیق‌تر خواهد شد.
گذشت و تفاهم میان همسران
زندگی مشترک، پر از تفاوت‌ها و اختلاف‌نظرهاست. هیچ دو انسانی از هر نظر شبیه هم نیستند. در چنین شرایطی، اگر زوجین به جای اصرار بر حق خود و مقابله با اشتباهات یکدیگر، اصل گذشت را رعایت کنند:
بسیاری از مشکلات کوچک تبدیل به بحران نمی‌شوند.
روابط میان همسران شیرین‌تر و صمیمی‌تر خواهد شد.
محبت و آرامش در زندگی خانواده ریشه‌دارتر می‌شود.
نکات عملی برای رسیدن به آرامش در زندگی خانواده
۱. یاد بگیریم خطاها را نادیده بگیریم: بسیاری از اشتباهات ارزش تنش ندارند.
۲. قبل از واکنش، نفس عمیق بکشیم: صبر چند ثانیه‌ای جلوی بسیاری از اختلاف‌ها را می‌گیرد.
۳. بخشش را به زبان بیاوریم: گفتن جمله‌هایی مثل «اشکالی ندارد» یا «می‌دانم قصد بدی نداشتی» تأثیر عمیقی دارد.
۴. به جای یادآوری خطاهای گذشته، از حال و آینده بگوییم: گذشته را فراموش کنیم تا آرامش در خانواده پایدار بماند.
۵. یاد خدا آرام‌بخش دل‌هاست: با ذکر الهی، دل نرم‌تر و آمادگی گذشت بیشتر می‌شود.
نتیجه‌گیری
حدیث پیامبر اکرم (ص) در مورد گذشت، یکی از کلیدی‌ترین راهکارهای آرامش در زندگی خانواده را بیان می‌کند. گذشت، تنها یک فضیلت اخلاقی نیست؛ بلکه درمانی مؤثر برای اختلاف‌ها و کینه‌هاست. خانواده‌ای که روحیه گذشت در آن حاکم باشد، محیطی امن، پر از عشق و اعتماد برای همه اعضایش فراهم می‌کند.
پس بیاییم از پیامبر مهربانی الگو بگیریم و با تمرین گذشت، آرامش را در زندگی خانواده خود نهادینه کنیم.
همچنین بخوانید:حقیقت پیدایش تشیع و پاسخ به دیدگاه‌های مخالف
