در درهم آباد می‌خوانید، پرسش مهمی درباره اعمال پس از نماز جماعت مطرح شده است: برخی از نمازگزاران پس از پایان نماز، کارهایی مانند صلوات فرستادن، مصافحه با یکدیگر و سلام دادن به اهل‌بیت علیهم‌السلام را انجام می‌دهند. اما این اعمال چه جایگاهی در فقه و روایات دارند؟ آیا پشتوانه شرعی دارند یا صرفاً آداب مردمی‌اند؟ در ادامه، پاسخ این پرسش با استناد به منابع معتبر شیعه بررسی می‌شود.
۱. صلوات پس از نماز جماعت
روایات متعددی بر استحباب صلوات پس از نماز دلالت دارند.
امام صادق(ع) می‌فرمایند:
«إِنَّ العَبدَ إِذا صَلَّى ثُمَّ ثَنّى عَلى مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ، قالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: يا مَلائِكَتي، قَد أَجَبتُ دُعاءَ عَبدِي وَأَكْرَمْتُهُ، عَلَيكُم بِهِ، فَاسْتَغْفِروا لَهُ.»
(شیخ صدوق، ثواب الأعمال، ص ۱۸۳)
این حدیث نشان می‌دهد که صلوات بعد از نماز نه‌تنها مطلوب است بلکه زمینه استجابت دعا و شفاعت اهل‌بیت را فراهم می‌کند. فقها نیز این عمل را مستحب دانسته و هیچ‌گونه اشکال فقهی در آن ندیده‌اند.
۲. مصافحه پس از نماز جماعت
مصافحه یکی از سنت‌های پسندیده اسلامی است. امام صادق(ع) می‌فرمایند:
«مِن تَمامِ التَّحِيَّةِ المُصافَحَةُ.»
(الکافی، ج۲، ص۶۴۴)
این روایت نشان می‌دهد که مصافحه مؤمنان تکمیل‌کننده سلام است و حتی گناهان را همانند برگ درختان می‌ریزد. هرچند روایت خاصی درباره لزوم مصافحه بلافاصله بعد از نماز وجود ندارد، اما انجام آن پس از نماز جماعت، از باب ایجاد محبت و تقویت اخوت ایمانی، عملی مطلوب و مورد تأیید است.
۳. سلام به اهل‌بیت علیهم‌السلام پس از نماز
در روایات، به سلام دادن به پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) پس از نماز سفارش شده است. برای نمونه:
«مَن صَلّى عَلَيّ في كُلِّ يَومٍ ثَلاثَ مَرّاتٍ، وَ في كُلِّ لَيلَةٍ ثَلاثَ مَرّاتٍ، حُبّاً لي وَ شَوقاً إِلَيّ، كانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَن يَغفِرَ لَهُ ذُنُوبَهُ…»
(مفاتیح الجنان)
افزون بر این، عمومات روایی درباره سلام و زیارت از راه دور، نشان می‌دهد که سلام به ائمه(ع) پس از نماز جماعت، مصداقی از محبت و اظهار ارادت است و از نظر شرعی و معنوی مطلوب به شمار می‌آید.
✅ جمع‌بندی
بر اساس روایات و فتاوا:
صلوات پس از نماز جماعت مستحب مؤکد و دارای آثار معنوی بزرگ است.
مصافحه پس از نماز گرچه روایت خاص ندارد، اما رجاءً و از باب تقویت محبت مؤمنان توصیه می‌شود.
سلام به پیامبر(ص) و ائمه(ع) پس از نماز، امری مشروع، مستحب و مورد سفارش است.
بنابراین، این اعمال گرچه بخشی از متن نماز نیستند، اما به‌عنوان اعمال پس از نماز جماعت نه‌تنها بدعت محسوب نمی‌شوند، بلکه سنت‌هایی پسندیده با آثار معنوی فراوان هستند.
همچنین بخوانید:گفت‌وگوی آرام خدا با دل‌های ناآرام در قرآن
