تفاوت دیه مرد و زن؛ یک شبهه رایج در فضای مجازی
در ماه‌های اخیر، شبهه تفاوت دیه مرد و زن بار دیگر در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی مطرح شده است. منتقدان با استناد به کمتر بودن دیه زن در برخی موارد، این حکم فقهی را نشانه‌ای از بی‌ارزشی زنان در اسلام معرفی می‌کنند.
اما واقعیت آن است که دیه در فقه اسلامی، بهای جان انسان نیست و ارزش معنوی زن و مرد در نگاه الهی برابر است.
ارزش انسانی زن و مرد در نگاه الهی
بنابر نظر کارشناسان فقه و حقوق اسلامی:
«خَلَقَکمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَة»
خداوند زن و مرد را از یک حقیقت آفریده است و هیچ تفاوتی در کرامت انسانی میان آن‌ها قائل نشده است.
بنابراین، تفاوت دیه هیچ ارتباطی با ارزش انسانی افراد ندارد و صرفاً جنبه اقتصادی و جبران خسارت مادی دارد.
فلسفه تفاوت دیه؛ جبران خسارت اقتصادی
در نظام حقوقی اسلام:
مسئولیت تأمین معیشت خانواده عمدتاً بر عهده مرد قرار داده شده است.
از دست دادن مرد، معمولاً لطمه اقتصادی بیشتری به خانواده وارد می‌کند.
دیه مرد بیشتر در نظر گرفته شده است تا خسارت مادی خانواده جبران شود.
این تفاوت، مبتنی بر واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی عصر تشریع است و هرگز ارزش زن را کاهش نمی‌دهد.
اجماع فقهی؛ اهل سنت و شیعه
تاریخ فقه اسلامی نشان می‌دهد:
همه مذاهب بزرگ اهل سنت و شیعه، بر اصل نصف بودن دیه زن در قتل غیرعمد اتفاق نظر دارند.
این اجماع ریشه در سنت صحابه و اجتهادات اولیه دارد و بر اساس نقش اقتصادی مردان در جامعه آن زمان توجیه می‌شود.
دیه؛ معیار جبران خسارت، نه ارزش انسانی
فقها تصریح می‌کنند:
اگر دیه معیار ارزش انسانی بود، باید دیه مردان بر اساس تقوا، علم یا جایگاه اجتماعی متفاوت می‌بود، در حالی که همه مردان آزاد مسلمان دیه یکسان دارند.
بنابراین، دیه صرفاً وسیله‌ای برای جبران خسارت مادی خانواده‌ها است و هیچ ارتباطی با کرامت یا ارزش معنوی انسان ندارد.
جمع‌بندی
تفاوت دیه زن و مرد در اسلام:
نه نشانه تبعیض جنسیتی است،
بلکه بر اساس واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی عصر تشریع وضع شده است.
در نگاه الهی و انسانی:
زن و مرد دارای کرامت و ارزش برابر هستند،
جان و شخصیت آنان تفاوتی ندارد.
همچنین بخوانید:تاریخ فتح فلسطین در اسلام
