در درهم آباد میخوانید ، ژاپن با تکمیل یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های زیربنایی خود، موفق شده است کف اقیانوس آرام را به یک شبکه هوشمند و گسترده برای رصد زلزله و هشدار سونامی تبدیل کند.
این سیستم پیشرفته که از هزاران کیلومتر فیبر نوری، حسگرهای لرزه‌ای و فشارسنج‌های زیرآبی تشکیل شده، همچون «یک سیستم عصبی برای زمین» عمل می‌کند؛ شبکه‌ای که می‌تواند خطرات احتمالی را پیش از وقوع، شناسایی و اعلام کند.
سه شبکه در هم‌تنیده برای پایش زلزله‌ها
این سامانه متشکل از سه شبکه مستقل ولی متصل به‌هم با نام‌های S-net، DONET و N-net است. این سه سیستم در کنار هم، اکنون تمامی مناطق زلزله‌خیز اطراف ژاپن را به‌صورت لحظه‌ای و با دقت بالا پایش می‌کنند.
نسخه نهایی N-net که در خرداد ۱۴۰۳ تکمیل شد، می‌تواند تا ۲۰ ثانیه پیش از وقوع زلزله و تا ۲۰ دقیقه پیش از آغاز سونامی هشدار صادر کند؛ زمانی حیاتی برای متوقف‌کردن قطارهای سریع‌السیر، بستن بندرها و تخلیه اضطراری مناطق ساحلی.
درس‌های فاجعه فوکوشیما
پایه‌گذاری این پروژه، در پاسخ به زلزله و سونامی ویرانگر سال ۲۰۱۱ انجام شد. آن زلزله ۹ ریشتری در اعماق اقیانوس، منجر به فروپاشی نیروگاه اتمی فوکوشیما و مرگ بیش از ۲۰ هزار نفر شد. در آن زمان، ضعف سیستم‌های لرزه‌نگاری زمینی باعث شد که هشدارها دیر صادر شوند.
اما امروز، ژاپن به اولین کشور جهان تبدیل شده که تمام زون‌های فرورانش اطراف خود را به‌صورت مستقیم و زنده رصد می‌کند. هر ایستگاه در کف اقیانوس، به حسگرهایی مانند لرزه‌نگار، شتاب‌سنج و فشارسنج پیشرفته مجهز است و داده‌ها را با سرعت بالا به مراکز کنترل منتقل می‌کند.
کارکردهای علمی و پیشگیرانه
هارولد توبین، زمین‌لرزه‌شناس دانشگاه واشنگتن، می‌گوید:
«این سیستم فقط برای هشدار زودهنگام نیست. ما حالا می‌توانیم حتی حرکت‌های آهسته و بی‌لرزش گسل‌ها را هم تشخیص دهیم؛ حرکاتی که ممکن است نشانه‌ای از وقوع زلزله‌ای بزرگ باشند.»
پروژه‌های مشابه در اروپا؛ عقب‌ماندگی آمریکا
در اروپا، دانشگاه کاردیف در کشور ولز، پروژه‌ای به نام GREAT را راه‌اندازی کرده که با استفاده از حسگرهای صوتی زیرآبی و هوش مصنوعی، در چند ثانیه شدت زلزله و احتمال سونامی را تخمین می‌زند. این حسگرها در اصل برای شناسایی انفجارهای اتمی زیر آب طراحی شده‌اند.
در سوی دیگر اقیانوس آرام، وضعیت نگران‌کننده‌تری دیده می‌شود. ژاپن اکنون حدود ۶ هزار حسگر زمینی و دریایی دارد، اما گسل خطرناک کاسکادیا در سواحل غربی ایالات متحده تنها به یک کابل و سه لرزه‌نگار زیرآبی مجهز است. این در حالی است که زلزله‌ای با بزرگی ۹ ریشتر در این منطقه، کاملاً ممکن و محتمل به‌حساب می‌آید.
نتیجه‌گیری: پیشگیری بهتر از واکنش
کارشناسان تأکید دارند که حتی هشدار یک‌دقیقه‌ای می‌تواند جان هزاران نفر را نجات دهد و جلوی فجایعی همچون فوکوشیما را بگیرد. اما آمریکا هنوز فاصله زیادی تا سطح آمادگی ژاپن دارد.
همچنین بخوانید:اپل در حال آماده‌سازی نسل دوم هدست Vision Pro با تراشه M4 است
