در دهه‌های اخیر، فناوری نانو و فناوری زیستی به عنوان دو حوزه پیشرو در توسعه فناوری‌های نوین شناخته می‌شوند. این فناوری‌ها، آینده‌پژوهی و ترسیم مسیرهای تحول‌آفرین در عرصه سلامت، صنعت و محیط‌زیست را ممکن می‌سازند. آینده‌پژوهی در فناوری‌های نانو و زیستی، با تمرکز بر روندهای نوظهور و فناوری‌های برتر، نقشی حیاتی در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و توسعه فناوری‌های انقلابی دارد.
در این مقاله از درهم آباد، به بررسی روندهای پیش‌بینی‌شده در حوزه فناوری نانو و فناوری زیستی، فرصت‌های برتر آینده و چالش‌های پیش رو می‌پردازیم.
بخش اول: روندهای آینده در فناوری نانو؛ فناوری نانو در خدمت آینده بشر
۱. فناوری نانو و تجهیزات پزشکی هدفمند
با توسعه نانوحسگرهای پزشکی و نانوپزشکی، تشخیص سریع و دقیق بیماری‌ها در مرحله اول، در کمترین زمان ممکن و با کمترین عوارض جانبی، امکان‌پذیر می‌شود. این فناوری، آینده درمان بیماری‌های مزمن و بیماری‌های شدید را متحول خواهد کرد.
۲. نانومواد و ساخت مواد هوشمند
فناوری نانو، با عرضه مواد هوشمند در صنعت ساخت و تولید، در زمینه‌هایی مانند ساختمان‌های مقاوم، تجهیزات الکترونیکی، و فناوری‌های انرژی، نقش ایفا می‌کند. این مواد، قابلیت‌های ترمیم و تغییر خواص در برابر محیط‌های مختلف را دارند.
۳. نانوربات‌ها و نانوماشین‌ها
در آینده، نانوروباتها در داخل بدن، داروهای هدفمند حمل می‌کنند و در صنعت، در ساخت قطعات بسیار کوچک و کارآمد، کاربرد خواهند داشت. این فناوری، تحول در sectors پزشکی و صنعت است.
۴. فناوری نانو و انرژی‌های نو
پیش‌بینی می‌شود باتری‌های نانویی، سلول‌های خورشیدی نانویی و تجهیزات انرژی هوشمند، در تامین انرژی پاک و بادوام، نقش کلیدی ایفا کنند.
بخش دوم: آینده‌پژوهی در فناوری زیستی؛ آینده سلامت و زندگی
۱. ژن‌درمانی و درمان‌های شخصی‌سازی‌شده بر اساس فناوری زیستی
در آینده، پرسپشن ژنتیکی و درمان‌های ژنتیکی هدفمند، به صورت گسترده در درمان سرطان، بیماری‌های ارثی و بیماری‌های نادر، استفاده می‌شود.
۲. ساخت اعضای مصنوعی و بافت‌های زیستی
تکنولوژی بیوانکولوژیک، امکان تولید ارگان‌های مصنوعی و بافت‌های ترمیمی را فراهم می‌کند. این فناوری، نیاز به پیوند ارگان‌های انسانی را کاهش می‌دهد و فرآیند ترمیم بدن را سرعت می‌بخشد.
۳. واکسن‌ها و داروهای نوین با فناوری زیستی
پیش‌راننده در مقابله با بیماری‌های اپیدمیک و بیماری‌های عفونی، مثلا واکسن‌های mRNA، در آینده، نسل جدید داروهای بیولوژیک و واکسن‌های تخصصی خواهند بود.
۴. هوش مصنوعی و بیوانفورماتیک در توسعه فناوری زیستی
تداخل هوش مصنوعی (AI) و بیوانفورماتیک، در طراحی داروهای جدید، تحلیل داده‌های ژنومی و تسریع فرآیندهای تحقیق و توسعه، آینده بیوتکنولوژی را رقم می‌زند.
نتیجه‌گیری
راهنمایی‌های آینده‌پژوهی در فناوری نانو و اطلس پیشرفت‌های پیشرو، مسیر توسعه فناوری‌های نانو و زیستی را هموار کرده است. با توجه به روندهای قوی و فرصت‌های بی‌نظیر، می‌توان امیدوار بود آینده‌ای پر از نوآوری و تحقق رویاهای درمانی، صنعتی و زیستی در انتظار بشر است.
